مقدمه

دفرمیتی جمجمه نوزادان به علت وضعیت قرارگیری یک مشکل شایع است که اغلب در هفته‌های اول زندگی نوزادان مشاهده می‌شود. این دفرمیتی‌های جمجمه نوزادان معمولاً به دلیل موقعیتی که نوزاد بیشتر وقت خود را در آن می‌گذراند، به وجود می‌آیند. در این مقاله، به بررسی علل، انواع و راه‌های پیشگیری و درمان این دفرمیتی‌های جمجمه نوزادان می‌پردازیم.

علل تغییر شکل جمجمه نوزادان

1. موقعیت قرارگیری سر مورد علاقه: برخی نوزادان دوست دارند در حالتی خاص بخوابند یا بنشینند، که این موضوع می‌تواند باعث دفرمیتی جمجمه نوزادان شود. زمانی که نوزادان به یک موقعیت خاص عادت کنند، فشار مستمر بر یک نقطه از سر می‌تواند به تغییر شکل آن منجر شود.
2. کمبود زمان خواب بر روی شکم: زمان خواب بر روی شکم به نوزادان کمک می‌کند تا مهارت‌های حرکتی خود را تقویت کرده و از دفرمیتی جمجمه نوزادان جلوگیری کنند. نوزادانی که زمان کافی برای خواب بر روی شکم ندارند، بیشتر در معرض تغییر شکل جمجمه قرار دارند.
3. دوقلو یا سه‌قلو بودن: موقعیت متراکم و محدود در رحم می‌تواند باعث دفرمیتی جمجمه نوزادان شود. زمانی که نوزادان در رحم فضای کافی برای حرکت ندارند، ممکن است شکل سر آنها تحت تأثیر قرار گیرد.
4. زودرسی: نوزادان زودرس به دلیل استخوان‌های نرم و کمتر شکل‌گرفته، مستعد دفرمیتی جمجمه هستند. این نوزادان بیشتر به دلیل استفاده از تجهیزات پزشکی و موقعیت‌های ثابت در بیمارستان تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
5. عوارض زایمان: موقعیت نوزاد در هنگام زایمان می‌تواند بر شکل سر او تأثیر بگذارد و منجر به دفرمیتی جمجمه نوزادان شود. استفاده از ابزارهای کمکی مانند فورسپس و وکیوم نیز می‌تواند به این مشکل منجر شود.
6. تورتیکولی: نوزادان مبتلا به تورتیکولی به دلیل تنگی یا عدم تعادل عضلات گردن، به دفرمیتی جمجمه ناشی از وضعیت قرارگیری دچار می‌شوند. این نوزادان نیاز به مراقبت و تمرینات خاصی دارند تا از بدتر شدن وضعیت جلوگیری شود.

انواع دفرمیتی جمجمه نوزادان

1. براکی سفالی تغییر شکل یافته: این نوع دفرمیتی زمانی رخ می‌دهد که سر نوزاد در قسمت پشت به صورت متقارن صاف و از پهلو پهن است. این دفرمیتی جمجمه نوزادان اغلب در نوزادانی که زمان زیادی را بر روی پشت خود می‌گذرانند و زمان خواب بر روی شکم کافی ندارند، مشاهده می‌شود. در این حالت، استخوان‌های سر نوزاد به طور یکنواخت تخت شده و ممکن است برجستگی‌های غیرطبیعی در اطراف گوش‌ها دیده شود.
2. پلاژیو سفالی تغییر شکل یافته: این نوع دفرمیتی زمانی رخ می‌دهد که سر نوزاد به طور نامتقارن در یک طرف صاف است و پیشانی برجسته‌تر به نظر می‌رسد. این دفرمیتی جمجمه نوزادان اغلب در نوزادانی که ترجیح می‌دهند با سر به یک سمت خوابیده بخوابند و همچنین در نوزادانی که به تورتیکولی مبتلا هستند، دیده می‌شود. در این حالت، سر نوزاد به شکل یک متوازی‌الأضلاع درآمده و ممکن است گوش‌ها نیز به جلو حرکت کنند.
3. NICUcephaly: این دفرمیتی رایج در نوزادان زودرسی است که اولین ماه‌های زندگی خود را در واحد مراقبت‌های ویژه نوزادان (NICU) می‌گذرانند. این نوع دفرمیتی جمجمه نوزادان باعث می‌شود سر نوزادان زودرس دارای شکل بلند و باریک شود. در این حالت، نوزادان به دلیل قرارگیری طولانی مدت در یک موقعیت خاص، دچار تغییر شکل سر می‌شوند.

پیشگیری و درمان دفرمیتی جمجمه نوزادان

1. کاهش زمان استفاده از صندلی ماشین و ننو کودک: استفاده مداوم از این موقعیت‌ها فشار بر پشت سر نوزاد وارد کرده و می‌تواند منجر به دفرمیتی جمجمه نوزادان شود. والدین باید زمان استفاده از این وسایل را محدود کرده و به نوزادان فرصت بیشتری برای حرکت و تغییر وضعیت بدهند.
2. افزایش زمان خواب بر روی شکم: برای جلوگیری از دفرمیتی جمجمه نوزادان، مهم است که نوزادان زمان نظارت‌شده بر روی شکم خود برای بازی و تمرین داشته باشند. این فعالیت‌ها به تقویت عضلات گردن، پشت، شانه‌ها، بازوها و باسن نوزاد کمک می‌کند. والدین باید نوزادان خود را تشویق کنند که بیشتر بر روی شکم بخوابند و بازی کنند.
3. تغییر موقعیت در نگه داشتن و تغذیه: تغییر بازوها در هنگام نگه داشتن و تغذیه نوزاد می‌تواند به پیشگیری از دفرمیتی جمجمه نوزادان کمک کند. والدین باید به صورت منظم بازوها و موقعیت‌های نگه‌داری نوزاد خود را تغییر دهند تا فشار مستمر بر یک نقطه از سر نوزاد وارد نشود.
4. تغییر محل قرار دادن نوزاد در تخت: تغییر سمت خواب نوزاد در تخت می‌تواند از بروز دفرمیتی جمجمه نوزادان جلوگیری کند. والدین باید به صورت متناوب سمت خواب نوزاد خود را تغییر دهند تا فشار بر یک نقطه از سر کاهش یابد.
5. مراقبت و نظارت مستمر: والدین باید به صورت منظم سر نوزاد خود را بررسی کنند و هرگونه تغییر شکل را مشاهده کنند. این کار می‌تواند به شناسایی و پیشگیری از دفرمیتی جمجمه نوزادان کمک کند.

آیا بالش‌های تغییر شکل سر نوزادان ایمن هستند؟

خیر، بالش‌های پشتیبانی‌کننده برای تغییر شکل سر نوزادان ایمن نیستند. این محصولات می‌توانند محیط خواب ناامنی برای نوزادان ایجاد کنند و ممکن است خطر خفگی را افزایش دهند. علاوه بر این، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) می‌گوید هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد این محصولات برای دفرمیتی‌های جمجمه ناشی از وضعیت قرارگیری، کرانیوسینوستوزیس یا هر هدف پزشکی دیگری مؤثر هستند.

مداخله زودهنگام و درمان برای دفرمیتی جمجمه نوزادان

در برخی موارد، پزشک نوزاد ممکن است درمان دفرمیتی جمجمه نوزادان ناشی از وضعیت قرارگیری را توصیه کند، به ویژه در مواردی که تغییر شکل سر نوزاد متوسط یا شدید است.

1. فیزیوتراپی: پزشک کودکان ممکن است نوزاد را برای خدمات مداخله زودهنگام و ارزیابی توسط فیزیوتراپیست کودکان ارجاع دهد. فیزیوتراپیست نوزاد را از نظر تأخیرات مهارت‌های حرکتی ناشی از کنترل ضعیف سر و گردن و تورتیکولی بررسی می‌کند. همچنین، والدین تمرینات کششی و موقعیت‌دهی را برای انجام در خانه یاد می‌گیرند. بسته به شدت دفرمیتی جمجمه نوزاد، ممکن است نیاز به فیزیوتراپی هفتگی باشد. این تمرینات به تقویت عضلات گردن و پشت نوزاد کمک کرده و از بدتر شدن دفرمیتی جمجمه جلوگیری می‌کند.
2. درمان با کلاه: اگر نوزاد دارای تغییر شکل سر متوسط یا شدید باشد که به درمان تا ۵ یا ۶ ماهگی پاسخ نداده باشد، ممکن است از درمان با کلاه بهره‌مند شود. کلاه‌های قالب‌گیری با تغییر شکل سر نوزاد کار می‌کنند و توسط یک متخصص نصب می‌شوند. این کلاه‌ها به نوزاد کمک می‌کنند تا سر خود را به شکل طبیعی تغییر دهد و از دفرمیتی جمجمه جلوگیری شود.
3. مشاوره با پزشکان تخصصی: والدین باید با پزشکان تخصصی مانند جراحان مغز و اعصاب و جراحان پلاستیک کودکان مشورت کنند تا بهترین راه‌های درمان دفرمیتی جمجمه نوزادان را پیدا کنند. این پزشکان می‌توانند راهنمایی‌های لازم را در مورد درمان‌های ممکن و مراقبت‌های مورد نیاز ارائه دهند.

جراحی

جراحی فقط زمانی باید مدنظر قرار گیرد که همه گزینه‌های دیگر به کار گرفته شده باشند. علاوه بر این، جراحی باید فقط پس از مشورت با یک جراح مغز و اعصاب یا جراح پلاستیک کودکان که در این نوع موارد تخصص دارد در نظر گرفته شود.

نتیجه‌گیری

دفرمیتی جمجمه نوزادان به علت وضعیت قرارگیری مشکلی است که می‌توان با مراقبت‌های ساده و تغییرات کوچک در موقعیت نوزاد از آن جلوگیری کرد. اگر نگران دفرمیتی جمجمه نوزاد خود هستید، با پزشک کودکان خود مشورت کنید. بهترین راه برای پیشگیری از این مشکل، مراقبت دقیق و توجه به موقعیت خواب و فعالیت نوزاد است. توجه به توصیه‌های پزشک و انجام تمرینات مناسب می‌تواند به بهبود و جلوگیری از دفرمیتی جمجمه نوزادان کمک کند. همچنین، پیگیری‌های منظم با پزشک کودکان و انجام مشاوره‌های لازم می‌تواند به والدین کمک کند تا بهترین تصمیمات را برای سلامت و رشد نوزاد خود بگیرند.

برای استفاده از خدمات درمانی آرتان کلینیک Artaan Clinic به سایت خانم دکتر امیدوار مراجعه کنید.